RPG Maker VX Ace กับการแปลไทย

หลังจากเราได้ทำให้ RPG Maker VX Ace แสดงผลภาษาไทยได้แล้ว (ใครยังไม่ได้อ่านตอนแรก กลับไปอ่าน) แต่มันก็ยังไม่พอ เพราะตามเมนู ร้านค้า ฉากต่อสู้ ยังคงเป็นภาษาอังกฤษอยู่ ดังนั้นวันนี้เราจะมาแปลกัน!

บทนำ

ก่อนอื่นต้องขอบอกเลยว่าบทความนี้ก็ยังคง "สอนวิธีตกปลา" อยู่เช่นเคย พูดง่าย ๆ คือจะไม่ได้ทำไฟล์สำเร็จรูปให้ไปก็อปทับกันง่าย ๆ แค่ชี้แนะว่าต้องแปลตรงไหนอะไรบ้างเท่านั้น สรุปคือ "อยากได้ต้องแปลเอง" และเราจะแปลกันเฉพาะส่วนที่เกี่ยวข้องกับตัวเกมเท่านั้น ส่วนพวกเมนูของตัวโปรแกรม RPG Maker VX Ace นี่ ปล่อยมันไว้แบบนั้นเถอะ...

STEP 1 - แปลข้อความใน script

หัวข้อฟังดูหนักหนาสาหัสมาก แต่จริง ๆ มันมีกระจึ๋งเดียวเองครับ เริ่มจากเปิด Script Editor ขึ้นมาตามเคย แล้วไปที่ Vocab (จะอยู่ภายใต้กลุ่ม Modules อีกที อยู่บนสุดเลย) แล้วคุณจะพบอะไรแบบนี้...

สิ่งที่คุณต้องแปลคือ ไอ้ข้อความม่วง ๆ ในช่องคำพูดครับ โดยจะแบ่งกลุ่มดังนี้ :

• Shop Screen - เป็นพวกคำสั่งในร้านค้า
• Status Screen - ข้อความที่บอกว่ามี Exp เท่าไหร่ และอีกเท่าไหร่จะเลเวลอัพ
• Save/Load Screen - หน้าจอตอนเซฟและโหลดเกม
• Display when there are multiple members - การเรียกกลุ่มของผู้เล่นเวลามีสมาชิกหลายคน
• Basic Battle Messages - พวกข้อความที่ขึ้นมาตอนเริ่มสู้ และตอนหนี
• Battle Ending Messages - พวกข้อความตอนจบการต่อสู้
• Use Item - ตอนใช้ไอเท็ม
• Critical Hit - ตอนโจมตีติดคริตคอล
• Results for Actions on Actors - ข้อความเมื่อมีการกระทำใด ๆ ไปกระทบกับตัวละครฝ่ายเรา
• Results for Actions on Enemies -  ข้อความเมื่อมีการกระทำใด ๆ ไปกระทบกับตัวละครฝ่ายศัตรู
• Evasion/Reflection - ตอนหลบการโจมตี หรือสวนกลับ
• Buff/Debuff - ตอนใช้บัฟ และ ดีบัฟ (บัพ = เพิ่มค่าสเตตัส / ดีบัฟ = ลดค่าสเตตัส)
• Skill or Item Had No Effect - ข้อความเวลาสกิลหรือไอเท็มไม่มีผล
• Error Message - ข้อความเตือนเวลามี Error ... อันนี้ไม่ต้องแปลหรอก เพราะเป็น Error ที่มีแต่คนทำเกมเห็น (ถ้าคุณทำให้เกมเล่นได้ ผู้เล่นจะไม่มีวันเจอ error นี้ทีหลังแน่นอน)

การแปลก็คือการแก้ข้อความในเครื่องหมายคำพูดม่วง ๆ นั่นให้เป็นภาษาไทย (แหม่ กำปั้นทุบดิน) โดยมีข้อชี้แนะดังนี้

• บางข้อความจะมีเครื่องหมาย %s อยู่ ให้คงมันไว้ด้วย เพราะในตอนเล่นเกมมันจะถูกแทนที่ด้วย ชื่อ ค่าตัวเลข สเตตัส ฯลฯ ต้องดูให้ดีว่ามันจะถูกแทนที่ด้วยอะไรจะได้วางถูก โดยเฉพาะถ้ามันมีหลายตัว เช่น "%s is now %s %s!" ก็ให้ดูชื่อตัวแปร พบว่าเป็นการ Level Up ดังนั้นข้อความสมบูรณ์น่าจะเป็น "ชื่อตัวละคร is now Level 2" นั่นคือ %s ตัวแรก = ชื่อตัวละคร, %s ตัวที่สอง = คำว่า Level และ %s ตัวสุดท้าย = เลขเลเวล เราก็ต้องแปลเป็น "%s ขึ้นเป็น %s %s!"
   
• มันจะมีที่งงหน่อยคือตรงกลุ่ม Buff/Debuff ที่รูปแบบมันจะเป็น "%s's %s went up!" โดย %s ตัวแรกจะเป็นชื่อตัวละคร และ %s ตัวที่สองจะเป็นสเตตัส เช่น ได้ ATK เพิ่ม ก็จะเป็น "NinkungZ's ATK went up!" ก็แปลเป็น "NinkungZ ได้ ATK เพิ่มขึ้น!" ก็โอเค แต่พอมาเป็น "%s's %s went down!" จะแปลเป็น "NinkungZ ได้ ATK ลดลง!" ก็แหม่ง ๆ เพราะลดลงไม่น่าจะ "ได้" ถ้าแปลเป็น "NinkungZ เสีย ATK ลดลง!" มันก็ฟังดูเป็นแง่บวกไป (คือสูญเสียน้อยลงกว่าที่ควรจะเสีย) ก็เลยต้องย้ายตำแหน่งลดลงกันนิดเป็น "%s ถูกลด %s!"
   
• ตรง ObtainGold จะมี \\G อยู่ ตรงนี้จะเป็นการแทนที่ด้วยหน่วยเงินโดยอัตโนมัติ ให้คงไว้
    
• ข้อความตรงตัวแปร Preemptive คือข้อความตอนที่ศัตรูโผล่มาแล้วเราได้โจมตีก่อน ส่วน Surprise คือตอนที่ศัตรูโผล่มาแล้วได้โจมตีเราก่อน
   
• ส่วนที่ควรทดสอบที่สุดคือฉากต่อสู้ ให้ดูผลโดยเปิด Database ไปที่แท็บ Troops แล้ว Battle Test (อย่าลืมกดเซฟโปรเจ็คก่อนทุกครั้งที่แก้ไขคำแปล ไม่งั้น Battle Test จะไม่แสดงคำแปลที่แก้แล้ว)

การแปลจุดนี้เหมือนจะใช้เวลา แต่มันง่ายสุดแล้วเพราะทำได้ยาวรวดเดียวเลย จะเอาไปใช้ต่อในโปรเจ็คอื่นก็ง่ายแค่ก็อปวาง มันมีส่วนอื่นจะลำบากกว่านี้...

สุดท้ายใน STEP นี้ ขอมอบตัวอย่างคำแปล (จริง ๆ ก็แปลหมดแหละ ไม่ตัวอย่างหรอก) ที่ผมลองแปลดู พยายามใช้คำกลาง ๆ นะ


# Shop Screen
ShopBuy = "ซื้อ"
ShopSell = "ขาย"
ShopCancel = "ยกเลิก"
Possession = "ที่มีอยู่"

# Status Screen
ExpTotal = "Exp ตอนนี้"
ExpNext = "สู่ %s ถัดไป"

# Save/Load Screen
SaveMessage = "บันทึกลงแฟ้มไหน?"
LoadMessage = "โหลดจากแฟ้มไหน?"
File = "แฟ้ม"

# Display when there are multiple members
PartyName = "ปาร์ตี้ของ %s"

# Basic Battle Messages
Emerge = "%s ปรากฏตัว!"
Preemptive = "%s เป็นฝ่ายได้เปรียบ!"
Surprise = "%s ถูกจู่โจมโดยไม่ให้ตั้งตัว!"
EscapeStart = "%s เริ่มวิ่งหนี!"
EscapeFailure = "แต่ก็หนีไม่พ้น!"

# Battle Ending Messages
Victory = "%s ได้รับชัยชนะ!"
Defeat = "%s เป็นฝ่ายแพ้"
ObtainExp = "ได้รับ %s EXP!"
ObtainGold = "พบ %s\\G !"
ObtainItem = "พบ %s !"
LevelUp = "%s ขึ้นเป็น %s %s!"
ObtainSkill = "เรียนรู้ %s !"

# Use Item
UseItem = "%s ใช้ %s!"

# Critical Hit
CriticalToEnemy = "เข้าเป้าอย่างแรง!!"
CriticalToActor = "บาดเจ็บอย่างแรง!!"

# Results for Actions on Actors
ActorDamage = "%s บาดเจ็บ %s หน่วย!"
ActorRecovery = "%s ฟื้นฟู %s %s!"
ActorGain = "%s ได้รับ %s %s!"
ActorLoss = "%s สูญเสีย %s %s!"
ActorDrain = "%s ถูกดูดไป %s %s!"
ActorNoDamage = "%s ไม่บาดเจ็บ!"
ActorNoHit = "พลาด! %s ไม่บาดเจ็บ!"

# Results for Actions on Enemies
EnemyDamage = "%s บาดเจ็บ %s หน่วย!"
EnemyRecovery = "%s ฟื้นฟู %s %s!"
EnemyGain = "%s ได้รับ %s %s!"
EnemyLoss = "%s สูญเสีย %s %s!"
EnemyDrain = "ดูด %s %s จาก %s!"
EnemyNoDamage = "%s ไม่บาดเจ็บ!"
EnemyNoHit = "พลาด! %s ไม่บาดเจ็บ!"

# Evasion/Reflection
Evasion = "%s หลบการโจมตี!"
MagicEvasion = "%s ไม่ได้รับผลจากเวท!"
MagicReflection = "%s สะท้อนเวทกลับ!"
CounterAttack = "%s โจมตีโต้กลับ!"
Substitute = "%s ปกป้อง %s!"

# Buff/Debuff
BuffAdd = "%s ได้ %s เพิ่มขึ้น!"
DebuffAdd = "%s ถูกลด %s!"
BuffRemove = "%s ได้คืน %s เป็นปกติ"

# Skill or Item Had No Effect
ActionFailure = "ไม่มีผลกับ %s!"

ผมไม่ได้เอาคำแปลส่วน Error Message ใส่มาด้วยนะ อย่าวางไม่ดูแล้วทำหายเชียว ทางที่ดีแนะนำให้ก็อปโค้ดทั้งหมดใน Vocab ไปสำรองใน Notepad ก่อนก็ดี ไม่งั้นอะไรหายทีแก้กันยาว

STEP 2 - ลูกศรชี้ขวา

มีสิ่งหนึ่งที่เป็นปัญหาของทั้งไทยและเทศ (ยกเว้นญี่ปุ่น) นั่นก็คือ ปัญหาลูกศรชี้ขวากลายเป็นสี่เหลี่ยม แบบนี้...

มันจะเกิดขึ้นในหน้าจอสวมใส่อาวุธ/ชุดเกราะ ในช่องที่ใช้แสดงค่าพลังว่าสวมใส่ไอ้นี่และพลังอะไรเพิ่มหรือลดนี่แหละ ในภาพจะเห็นช่องสี่เหลี่ยมเรียงแถวกันอยู่ ไอ้นั่นแหละคือลูกศรชี้ขวาครับ....

สาเหตุคือ เพราะเราดันไปเปลี่ยนฟอนต์ และฟอนต์เราดันไม่มีไอ้ลูกศรชี้ขวานี่ (ต้องเป็นฟอนต์ภาษาญี่ปุ่นถึงจะมี) มันจึงแทนที่ด้วยสี่เหลี่ยมไปก่อน ทางแก้... ก็เปิด Script Editor ขึ้นมาตามฟอร์ม

คราวนี้ไปที่ Window_EquipStatus แล้วเลื่อนไปบรรทัดที่ 87 แล้วเราจะเห็นลูกศรชี้ขวาอยู่ในเครื่องหมายคำพูด ซึ่งปกติมันจะเป็นลูกศรชี้ขวาแบบอักษรเดียวเดี่ยว ๆ ให้แก้เป็น เครื่องหมายลบตามด้วยเครื่องหมายมากกว่า "->" ดังภาพ หรือจะครีเอทอย่างอื่นมาก็ตามใจ ขอให้มีในฟอนต์ที่เลือกมาใช้ก็แล้วกัน (ใครมึนว่าเลือกฟอนต์อะไรกัน แสดงว่ายังไม่ได้อ่านตอนที่ 1  กลับไปอ่านซะ )

เข้าเกมไป กดเปิดเมนูเลือก Equip เพื่อดูผล ก็จะเป็นแบบนี้...

STEP 3 - แปลใน Database

ถึงส่วนสุดท้ายกันแล้ว แต่สาหัสหน่อย มันเยอะเอาเรื่องที่เดียว แต่ใช้เวลาไม่นานหรอก..มั้ง  เริ่มจากเปิด Database ขึ้นมาโดยคลิกเมนู Tools > Database...  หรือกด F9

ส่วนที่ 1 - แท็บ Terms
เราจะขอเริ่มที่แท็บสุดท้าย (เพราะง่ายสุด) ซึ่งเป็นที่รวมของ เมนูคำสั่ง ค่าสเตตัส พารามิเตอร์ ฯลฯ

คลิกดูภาพใหญ่ได้นะ

พวกที่เป็นรายการทางซ้ายเราจะข้ามไปก่อน เรามาดูที่ช่องยิบ ๆ ทางขวากันดีกว่า การแปลส่วนนี้จะแบ่งเป็นกลุ่ม ๆ ดังนี้

• Basic Status - ตรงนี้ไม่ต้องแปล (ยกเว้นจะให้คำว่า เลเวล เป็นภาษาไทย) ปกติเขาเอาไว้แก้ชื่อสเตตัสเพื่อให้ดูเข้ากับธีมของเกม เช่น ถ้าทำเกมแนว Sci-Fi อาจจะเปลี่ยน MP เป็น EN (Energy) หรือเปลี่ยน TP เป็น AP เป็นต้น
• Parameters - อันนี้แล้วแต่รสนิยม ว่าชอบเป็นตัวย่อหรือจะเป็นคำ ๆ ถ้าเลือกเป็นคำ อย่าให้ยาวเกิน มันจะล้น ตรวจดูได้จากเมนู Status และ Equip
• Equip Type - พวกของสวมใส่ต่าง ๆ แปลตามสมควร
• Commands - เป็นพวกคำสั่งที่ปรากฏตามเมนูต่าง ๆ ทั้งในฉากเดินและฉากแผนที่ ยันไตเติ้ลเลย ก็แปลตามภาพนั่นแหละ

กลับมาที่ส่วนรายการทางซ้าย พวก Elements, Weapon Types และ Armor Types มีไว้ให้ปรับให้เข้ากับระบบเกมเฉย ๆ ไม่จำเป็นต้องแปลเพราะคนเล่นจะไม่เห็นครับ จะเห็นแค่ใน Database กับ Event แค่นั้นแหละ ยกเว้น Skill Types อันนี้จะโผล่เป็นคำสั่งในฉากต่อสู้ ก็แปลไปตามสมควรครับ


ส่วนที่ 2 - แท็บ States
เป็นส่วนของสถานะผิดปกติต่าง ๆ ชื่อสถานะไม่ต้องแปลก็ได้เพราะเห็นแต่ในระบบไม่เห็นในเกม แต่ที่เราต้องแปลคือ Message ตอนติดสถานะ...

จะแบ่งเป็น 4 ระยะ คือ...

• Message when an actor fell in state - ข้อความตอนตัวละครฝ่ายเราติดสถานะ
• Message when an enemy fell in state - ข้อความตอนตัวละครฝ่ายศัตรูติดสถานะ
• Message when the state remains - ข้อความเมื่ออาการติดสถานะยังอยู่ในเทิร์นต่อ ๆ ไป
• Message when the state removes - ข้อความเมื่อหายจากสถานะนั้น

เวลาแปลให้คำนึงว่ามีชื่อตัวละครหรือศัตรูที่ติดสถานะนำหน้าอยู่ด้วย (เกมจะใส่ให้ เราไม่ต้องใส่เอง) และบางสถานะจะไม่ได้มีครบทั้ง 4 ระยะ หรืออาจจะไม่ต้องมีข้อความเลย  โชคดีที่อย่างหลังนี้มีเยอะ เอาจริง ๆ จาก 25 สถานะที่ระบบใส่มาให้ คุณแปลแค่ 10 เท่านั้น


ส่วนที่ 3 - แท็บ Skills
อันนี้ถ้ากะใช้หมดอาจจะแปลอ้วกแตกได้ แต่มันไม่ยากหรอก...

สิ่งที่คุณควรแปลในแท็บ Skills มีหลายอย่าง ตั้งแต่ชื่อสกิล (ยกเว้นจะรู้สึกว่าชื่อภาษาอังกฤษเท่อยู่แล้ว) คำอธิบาย และ Using Message ซึ่ง Using Message คือข้อความที่ขึ้นมาตอนใช้สกิลนั่นเอง! โดยหลัง ๆ ก็แค่ใส่คำว่า ใช้ ร่าย ปล่อย หรืออะไรก็แล้วแต่หน้าชื่อสกิล แต่บางสกิลอาจจะไม่เอ่ยชื่อก็ได้ เช่น คุณสร้างสกิลฟันแหลก 16 ครั้งชื่อ Legendary Slash ก็อาจใส่ Using Message ว่า "ฟันไม่ยั้ง 16 ครั้งรวด!" อย่าลืมว่าเกมจะใส่ชื่อผู้ใช้สกิลนำหน้าให้เองเสมอ และอย่าลืมเครื่องหมายตกใจต่อท้ายเพื่อเพิ่มอารมณ์...

ความยากลำบากคือเกมมันเตรียมสกิลมาให้เป็นร้อย ถ้าแปลหมดก็ไม่ยาก แต่นานนะ.. เลือกเฉพาะที่ใช้ในเกมก่อนละกัน เออ อย่าลืมแปลสกิลให้ฝ่ายศัตรูด้วยนะ


ส่วนสุดท้าย - ชื่อและคำอธิบาย
ชื่อ (Name) และคำอธิบาย (Description) เป็นสิ่งที่กระจายอยู่หลายหน้ามาก ทั้ง Classes, Skills, Items, Weapons และ Armors พวกนี้จะเก็บชื่อภาษาอังกฤษไว้ก็ได้ (แต่แปลไทยคนเล่นจะอินกว่า - ความเห็นส่วนตัว) แต่ Description ควรจะแปล เพราะเป็นจุดสนุกอย่างนึงเลยทีเดียว (เช่น ใส่ที่มาของอาวุธแบบฮา ๆ ลงไป)

เท่านี้ก็หมดแล้วครับ...

ส่งท้าย

ก็จบจนได้ครับ กับเอ็นทรี่ที่ดองมาอย่างยาวนาน เป้าหมายหลัก ๆ ที่ให้คุณได้รู้วิธีลงมือแปลเอง ก็เพื่อที่จะได้รู้ว่าจะแก้ไขให้ข้อความในเกมเป็นสไตล์ของคุณได้อย่างไร ทำให้ต่อยอดจินตนาการได้หลากหลายยิ่งขึ้น จะทำแนวชีวิตนักเรียน แนว Sci-Fi แนวติดในเกมออนไลน์ หรือจอมมารเป็นตัวเอกก็ทำไป  ตามใจคุณ...

ถ้าถามว่าจะยังเขียนเอ็นทรี่ RPG Maker ออกมาอีกรึเปล่า? ก็คงมีเก็บตกอีกเอ็นทรี่ โปรโมทเกมตัวเองอีก 1 เอ็นทรี่  เบื้องหลังเกมตัวเองที่เป็นของคนอื่นอีก 1 เอ็นทรี่  ทั้งนี้ทั้งนั้น 2 เอ็นทรี่หลังจะมีได้ก็ต่อเมื่อมันได้ออกมาน่ะนะ..

ก็ลากันตรงนี้ สวัสดี.....

<- ตอนที่แล้ว : RPG Maker VX Ace กับภาษาไทย